Misschien heb je het ook weleens meegemaakt: je ziet jouw foto opeens bij een bedrijf voorbij komen. Zonder dat jou om toestemming is gevraagd.

Huh? Mag dat zomaar? Nee, dat mag niet. Jouw foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd en bedrijven moeten jou eerst altijd om toestemming vragen. Ook als je een gratis product (of zelfs betaalde samenwerking) via dit bedrijf hebt gehad.

Maar wat kan je doen als dit toch gebeurd? Ik leg het je uit in dit artikel.

Waarom je het niet als een eer moet zien als bedrijven jouw foto’s gebruiken

Misschien denk je wel: ik vind het prima als bedrijven mijn foto’s gebruiken. Het delen van mijn foto’s is voor mij gewoon een hobby en ik vind het juist een eer als bedrijven mijn foto’s gebruiken. Ik snap dit, maar toch zou je er eigenlijk helemaal niet blij mee moeten zijn. Er zijn een aantal redenen voor.

Vroeger moest een bedrijf voor mooie fotografie zelf voor foto’s zorgen. Daar kwam veel bij kijken: het regelen van een mooie setting en een goede fotograaf kosten tijd en geld. Tegenwoordig lijken de gratis foto’s voor het oprapen te liggen. Lijkt, want het mag natuurlijk niet zomaar…

Bedrijven besparen met het gebruik van jouw foto’s een hoop geld. Maar met jouw foto’s verkopen ze wel meer producten. Dus ze maken winst dankzij jouw foto’s. Niet meer dan logisch dat jij hier dan ook een vergoeding voor krijgt toch?

Er is nog een belangrijke reden waarom je er niet blij mee moet zijn als bedrijven jouw foto’s gebruiken. Waarschijnlijk doe je erg je best op het maken van je foto’s. Je deelt ze op Instagram of op andere plekken online in de hoop meer volgers en likes te krijgen. Want laten we eerlijk zijn, ook al is het ‘maar’ een hobby, stiekem willen we dit allemaal.

Maar als een bedrijf jouw foto deelt verminderd dit de waarde van jouw foto. Mensen zien op steeds meer plekken jouw foto’s voorbij komen en raken daarmee automatisch minder onder de indruk als ze jouw foto zien. Die hebben ze al vaker voorbij zien komen en is daarmee minder origineel. De kans dat je meer volgers en likes krijgt wordt kleiner als jouw foto op veel andere plekken voorbij komt.

Met een eigen website loop je daarnaast veel bezoekers mis als andere bedrijven ook jouw foto’s gaan gebruiken. Hier heb ik bijvoorbeeld persoonlijk last van op Pinterest. Bedrijven ‘lenen’ mijn foto’s en veranderen de link naar hun eigen website. Dit mag natuurlijk niet!

Maar misschien voel je je nog steeds vereerd dat bedrijven je foto willen gebruiken, zeker als het een groot bedrijf is. Als ze je naam duidelijk vermelden hoop je op meer volgers en likes.

Vaak valt dit juist tegen. Mensen voelen vaak weinig verbondenheid met een bedrijf en zijn minder snel geneigd door te klikken bij een naam die bij een foto staat. Het levert je vaak dus nauwelijks wat op.

Er zijn wel een aantal uitzonderingen hierop: bij influencers is de bereidheid om door te klikken vaak juist wel groot, als een influencer jouw foto wilt delen heb je er dus veel meer aan.

Daarnaast heeft een influencer meestal ook geen commercieel belang bij het delen van jouw foto, dit in tegenstelling tot bedrijven die jouw foto’s gebruiken voor het verkopen van meer producten.

Ook als influencer mag je trouwens niet zomaar foto’s van anderen delen en moet je altijd vooraf toestemming vragen.

Ik wil niet zeggen dat je een bedrijf nooit toestemming moet geven om jouw foto’s te gebruiken. Er kunnen een aantal voordelen aan zitten, waardoor je toch de afweging maakt hier toestemming voor te geven.

Maar het belangrijkste is dat een bedrijf wel vooraf hier toestemming voor vraagt. Zo kan je de afweging maken of je dit wel of niet wilt doen.

Heeft een bedrijf geen toestemming gevraagd? Dan kan je onderstaande stappen volgen.

Wat kan je doen als jouw foto zonder toestemming gebruikt wordt?

Nu wil je natuurlijk weten wat je kan doen als jouw foto zonder toestemming door een bedrijf gebruikt wordt.

Je kan 2 dingen – op juridisch gebied – doen: een sommatiebrief sturen of een advocaat inschakelen. Je hebt namelijk direct recht op een schadevergoeding als dit gebeurd. Ook als dit op Instagram, Facebook of Pinterest (met link naar andere website) gebeurd. Embedden op social media mag trouwens wel, maar dat is heel iets anders dan een foto kopiëren, opslaan en opnieuw delen.

Misschien denk je wel: laat ik een bedrijf eerst waarschuwen. Maar de schade is al ontstaan. Met schade bedoel ik dat het bedrijf al meer bereik heeft geprobeerd te creëren met jouw foto, en dat ze in plaats van jou in te huren als stylist en/of fotograaf ervoor gekozen hebben jouw diensten ‘gratis’ te gebruiken.

Je bent ook niet verplicht te waarschuwen. En het is mijn ervaring dat veel bedrijven wel weten dat ze niet jouw foto mogen gebruiken (maar het desondanks toch doen), omdat het vaak niet ontdekt wordt en als het toch ontdekt wordt ze met een waarschuwing ermee weg komen. En ook al weten ze het niet, het is hun eigen plicht om van de regels m.b.t. het auteursrecht op de hoogte te zijn.

Het kost deze bedrijven dus niks wanneer je alleen waarschuwt en het levert ze wel iets op in de vorm van meer volgers, meer likes of meer verkopen. En bij jou is de schade al ontstaan: de exclusiviteit van je foto is verminderd en je bent inkomsten misgelopen. Tegelijkertijd blijven bedrijven op deze manier vaak doorgaan met het zonder toestemming gebruiken van foto’s van anderen.

Zelf stuur ik altijd een sommatiebrief inbreuk auteursrecht. Je kan een sjabloon sommatiebrief downloaden bij Charlotte’s Law en deze elke keer opnieuw gebruiken. Dit is een juridisch correcte brief waarin je het bedrijf aansprakelijk stelt voor de schade van het gebruik van jouw foto en dwingt om de inbreuk te laten stoppen.

De wet is er heel duidelijk over wanneer jouw foto wordt gebruikt zonder jouw toestemming: het bedrijf zit fout. Tot nu toe hebben bedrijven mij dan ook altijd betaald, alhoewel dat soms wel met de nodige discussie gaat. Ik heb alle smoesjes over auteursrecht al wel voorbij zien komen. Mocht je geen zin hebben in deze discussies dan zou je dit traject ook door een advocaat kunnen laten doen.

Het nadeel is wel dat je dan de advocaat een vergoeding moet betalen, maar het voordeel is dat je er zelf geen omkijken naar hebt. De schadevergoeding voor het inbreuk van auteursrecht is in principe hoog genoeg om ook deze keuze te kunnen maken en er zelf ook nog voldoende aan over te houden.

Op Instagram deel ik ook regelmatig tips over wat je kan doen als bedrijven je foto gebruiken. De laatste tijd krijg ik steeds vaker berichten van collega’s die dankzij mijn hulp bedrijven aansprakelijk hebben gesteld.

Ik vind het een mooie ontwikkeling dat steeds meer influencers en bloggers voor hun rechten opkomen. Wie weet bereiken we dan ooit een online wereld waarin geen enkel bedrijf zonder toestemming meer onze foto’s gebruikt. Dromen mag toch?

Ik ben trouwens geen jurist, maar gelukkig is er op internet veel informatie terug te vinden over auteursrecht. Als een zaak echt complex wordt dan vraag ik ook advies bij mijn jurist en ik wil je ook adviseren om dat ook te doen. Een jurist kan je helpen en ook adviseren of het slim is een zaak door te zetten of niet.

Vind je dit te omslachtig en wil je toch iets doen? Je kan op Instagram, Facebook en Pinterest een melding doen dat dit bedrijf jouw foto misbruikt. Na controle zal de desbetreffende foto verwijderd worden en als dit vaker gebeurd dan loopt het bedrijf de kans geblokkeerd te worden.

Staat jouw foto op een website? Dan zou je een mail kunnen sturen naar de beheerder met de vraag de foto te verwijderen.

Zelf heb ik in het verleden veel gewaarschuwd. Dit kostte mij veel tijd, ik liep hierdoor opdrachten mis (want dit bedrijf had mij ook kunnen inhuren) en in mijn ervaring gaan deze bedrijven daarna gewoon door met het misbruiken van foto’s van anderen. Daarom kies ik er zelf voor om niet meer te waarschuwen.

Als je door rood rijdt krijg je immers ook geen waarschuwing, waarom nu dan wel? Als ondernemer hoor je anno 2020 gewoon van deze regels op de hoogte te zijn.

Heb jij weleens meegemaakt dat jouw foto’s zonder jouw toestemming door een bedrijf werden gebruikt?

Liefs,

Ilse

Vind je dit artikel leuk en wil je me op een makkelijke manier steunen? Ik maak gebruik van affiliate links. Als jij iets via zo’n linkje koopt, ontvang ik een kleine commissie (jij betaalt hier niets extra’s voor). Bestel bijvoorbeeld via de Bol.com partnerlink.